Monthly Archives Sierpień 2017

Zadłużenie Polski nie tak dawno przekroczyło okrągłą sumę biliona złotych. Na pierwszy rzut oka jest to ogromna suma , jednak w kategoriach ekonomicznych zadłużenie podaje się najczęściej jako procent produktu krajowego brutto. W tym kontekście nie wygląda to już , aż tak źle gdyż wynosi ono około piędziesięciu trzech, piędziesięciu czterech procent produktu krajowego brutto. Oczywiście to nadal ogromna suma , gdyż sama obsługa zadłużenia w skali roku to około piędziesięciu miliardów złotych rocznie , a więc zdecydowanie więcej niż dochody budżetu państw z podatku dochodowego od osób fizycznych...

Problem ten był dyskutowany na konterencji na szczycie głów i szefów państw EWG w Hadze w grudniu 1969 r. Na tej konferencji zapadła decyzja opracowania w roku 1970 etapowego planu tworzenia unii gospodarczej i walutowej w EWG. Punktem wyjścia dla tego planu miała być harmonizacja polityki gospodarczej, na której miała się z kolei oprzeć współpraca w dziedzinie walutowej, a w dalszym etapie – integracja walutowa i finansowa. Druga konferencja na szczycie, w październiku 1972 r. w Paryżu, przewidziała już konkretny terminarz realizacji przedsięwzięć integracyjnych, m.in. w dziedzinie polityki gospodarczej i walutowej, polityki społecznej, regionalnej, przemysłowej, naukowej i technologicznej oraz ochrony środowiska. Realizacja tego przedsięwzięcia służyć miała osiągnięciu ostatecznego celu integracyjnego EWG, jakim jest utworzenie unii gospodarczej i walutowej. Na odbytej w grudniu 1973 r. konferencji na szczycie w Kopenhadze wysunięto już potrzebę określenia „osobowości europejskiej krajów EWG w stosunku do świata”, która ma się dopiero wykrystalizować. Jej ekonomiczną podbudową ma być unia gospodarcza i walutowa krajów członkowskich EWG.

Wymienialność walut może mieć jednak dyscyplinujący wpływ na bilans płatniczy. Jednakże w warunkach osłabienia waluty krajowej (np. pod wpływem wyższego tempa inflacji w kraju niż za granicą) koszt osiągania równowagi bilansu płatniczego może być wysoki. W takiej sytuacji trudniej jest władzom gospodarczym przywrócić równowagę bilansu płatniczego, jeżeli są one pozbawione możliwości wprowadzenia restrykcji na obroty płatnicze z zagranicą.

Europejski Fundusz Współpracy Walutowej powinien być w myśl propozycji Komisji wyposażony w bezpośrednie i pośrednie instrumenty działania, umożliwiające dokonywanie skoordynowanych interwencji na rynkach dewizowych, co powinno wzmocnić niezależny charakter obszaru walutowego EWG. Fundusz ten powinien zacząć stopniowo spełniać funkcję wspólnego systemu banków centralnych i odgrywać coraz większą rolę w regulowaniu ruchów kapitałów, koordynacji polityki pieniężno-kredytowej, zewnętrznej polityki walutowej i w zakresie polityki kursowej. Dla prawidłowego spełnienia przez niego tych funkcji powinien być wyposażony w waluty krajów członkowskich i w odpowiednie rezerwy walutowe. Stosowana w jego operacjach jednostka rozrachunkowa powinna być doskonalona tak, aby nabierała stopniowo cech pieniądza.

Na rynku swap występują użytkownicy finalni i pośrednicy (patrz tabela 21). Do użytkowników finalnych zalicza się banki, korporacje przemysłowe oraz instytucje oszczędnościowe i ubezpieczeniowe.

Na przykład import towarów wartości 1 miliona złotych znajduje odpowiednik albo w zmniejszeniu o taką sumę naszych rezerw zagranicznych środków płatniczych przy zapłacie gotówkowej, albo we wzroście o 1 milion złotych naszego zadłużenia za granicą przy zakupie tych towarów na kredyt. Może to znaleźć odpowiednik w transferze nieodpłatnym po stronie „Ma” bilansu, jeżeli towary te otrzymaliśmy na przykład z tytułu darowizny.

Pomiędzy rynkiem pieniężnym a kapitałowym występuje ustawiczny przepływ środków pieniężnych. Decydującą rolę w tym przepływie odgrywają względy płynności, rentowności i bezpieczeństwa lokaty. Względami tymi kierują się osoby fizyczne i prawne przy podejmowaniu decyzji co do wyboru określonych form lokat na jednym z tych rynków. Lokata kapitału pieniężnego w papierach wartościowych odpowiednio płynnych przynosi zazwyczaj niskie oprocentowanie. Niskie oprocentowanie przynoszą również wkłady bieżące w bankach i kasach oszczędności. Dużą rentowność z kolei reprezentują te lokaty, w których istnieje duże ryzyko ponoszenia strat, ale lokaty te są mniej płynne, w porównaniu z lokatami na rynku pieniężnym. W takich okolicznościach wybór odpowiedniej formy lokaty uwarunkowany jest przede wszystkim sytuacją gospodarczą i polityczną w danym kraju, wypłacalnością dłużnika, możliwością zdobycia kredytów na rynku pieniężnym w przypadku angażowania kapitału na okres długoterminowy, trafną oceną kształtowania się sytuacji w danej gałęzi gospodarki, głównie przy nabywaniu akcji itp.

W podanej powyższej klasyfikacji kursów zachodzi trudność oceny stopnia ich stałości czy zmienności. Odnosi się to zwłaszcza do kursu stałego krótkookresowego (pkt 4) i do kursu stałego o szerokiej marży wahań {pkt 5). Jeżeli np. płynne kursy walutowe funkcjonują w warunkach ustabilizowanej sytuacji gospodarki światowej, to ich wahania mogą być małe i nie przekraczać zmian kursu stałego o rozszerzonej marży wahań. Nie można jednoznacznie określić, czy lepsze są stałe, czy płynne kursy walut. Zależy to od konkretnej sytuacji w poszczególnych krajach.

Od 1985 r. interesującą i zarazem nową formą koordynacji polityki gospodarczej i walutowej w skali międzynarodowej stanowią spotkania Grupy 5 i Grupy 7. Wzmacniają one poczynania MFW w zakresie koordynacji polityki walutowej. Grupa 5 obejmuje kraje, których waluty wchodzą do koszyka SDR (Francja, RFN, Japonia, W. Brytania i USA). Natomiast Grupa 7 obejmuje kraje, których szefowie państw i rządów odbywają coroczne spotkania na szczycie (Kanada, Francja, RFN, Włochy, Japonia, W. Brytania i USA).

SDR najpierw oparto na parytecie złota równym 0,888671 g czystego złota. Parytet ten był wówczas taki sam jak parytet dolara USA, z czego wynikało, że 1 SDR = dolar USA.