Category Finanse międzynarodowe

Z punktu widzenia prawnego „wymienialność pieniądza oznacza zagwarantowaną przez władze pieniężne faktyczne istniejącą możliwość wymiany jakiegoś rodzaju lub formy pieniądza występującego w ramach danego państwowego systemu pieniężnego na inne rodzaje lub formy pieniądza funkcjonujące jako pieniądz lub uznawane za pieniądz w innych państwowych systemach pieniężnych oraz możliwość wykorzystania wymienionych środków pieniężnych zgodnie z celem wymiany”2. Oznacza to, że posiadacz własnej waluty może ją na żądanie wymienić na waluty obce. Ma on do tego prawo i władze państwowe zapewniają mu w swoim ustawodawstwie taką możliwość3.

System wielodewizowy jest definiowany w szerszym i w węższym ujęciu. W ujęciu szerszym rozumiany jest jako system składający się z różnych rodzajów pieniądza międzynarodowego, takich jak złoto, waluty międzynarodowe, specjalne prawa ciągnienia (SDR) itd. W węższym natomiast ujęciu określany jest jako wielość walut międzynarodowych. W praktyce ekonomicznej częściej używa się tego drugiego pojęcia. W obu ujęciach istotą tego systemu jest to, że funkcje pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych pełni wiele rodzajów pieniądza i walut narodowych o statusie waluty międzynarodowej1.

W Belgii prowadziło działalności w I połowie 1985 r. 57 banków zagranicznych. Udział ich aktywów w całości aktywów banków belgijskich wynosił w 1985 r. 51%.

System waluty złotej funkcjonował w latach 1870-1914. Przed jego pojawieniem się nie istniał międzynarodowy system walutowy obejmujący swym zasięgiem większość państw. W okresie starożytności i średniowiecza występowały systemy walutowe związane przede wszystkim z istnieniem imperiów lub państw, w których posługiwano się monetami z różnych metali i ich stopów. Z miedzi i z żelaza bito monety o małej wartości, a ze srebra i złota monety opiewające na większe wartości. Złoto, najpierw w postaci sztabek a następnie monet, wraz ze srebrem i innymi metalami spełniało funkcje pieniądza w starożytnym świecie. W średniowieczu i w czasach nowożytnych złoto spełniało funkcje pieniądza zarówno w obiegu wewnętrznym, jak i w międzynarodowym. W Europie było kilkanaście wielkich ośrodków handlu, najczęściej miast, w których bito monety srebrne i złote, przyjmowane w wielu krajach (nomisma w Bizancjum, florino we Florencji, durato w Wenecji).

Przy wyborze waluty denominacji euroobligacji uwzględnia się realia rynku kapitałowego i walutowego oraz przewidywane kierunki ewolucji kursów głównych walut wymienialnych, które to waluty wykorzystywane są dla celów denominacji euroobligacji.

Do najważniejszych przyczyn zakłóceń równowagi bilansu płatniczego należy zaliczyć zmiany w rozmiarze i strukturze dochodu narodowego oraz zmiany w relacji cen krajowych do zagranicznych. Ponadto równowagę bilansu płatniczego mogą zakłócać takie czynniki, jak: 1) zmiany wzajemnej relacji światowych cen towarów eksportowanych i importowanych przez dany kraj, czyli tzw. terms of trade (są one dla każdego kraju czynnikiem zewnętrznym), 2) zmiany wysokości stopy procentowej za granicą w stosunku do stopy krajowej, 3) klęski naturalne (np. nieurodzaj wywołany suszą lub powodziami), 4) strukturalne zmiany w popycie zagranicznym na towary eksportowane przez dany kraj oraz 5) przyczyny polityczne.

Dnia 22 marca 1971 r. Rada Ministrów podjęła szereg decyzji dotyczących realizacji pierwszego etapu unii gospodarczej i walutowej. Dotyczyły one: a) wzmocnienia krótko- i średnioterminowej polityki gospodarczej, b) harmonizacji podatków, c) przyspieszenia liberalizacji obrotów kapitałowych, d) stopniowego rozwiązywania problemów strukturalnych i regionalnych, e) koordynacji polityki pieniężnej i kredytowej oraz f) stopniowego wykształcenia jednolitego stanowiska Wspólnoty w międzynarodowym systemie walutowym. Traktowane były one w EWG jako milowy krok na drodze do utworzenia unii. 21 marca 1972 r. Rada Ministrów, uwzględniając zmianę sytuacji w wyniku kryzysu walutowego z 1971 r. {zawieszenie wymienialności dolara amerykańskiego na złoto, readaptacja kursów walut w grudniu 1971 r.), podjęła decyzje uzupełniające jej decyzje z marca 1971 r. Na mocy tych decyzji EWG ma tworzyć dalej jednolity obszar walutowy, a pierwszym krokiem w tym kierunku stała się właśnie decyzja o zawężeniu marży wahań kursów walut krajów EWG do 2,25% łącznie.

Porozumienie z Paryża, z lutego 1987 r., w związku z miejscem, w którym toczyły się obrady, przeszło do historii jako porozumienie z Luwru (The Louvre Accord). W ciągu następnych kilku miesięcy skuteczność tego porozumienia okazała się zaskakująco duża. Uczestnicy rynków walutowych, zdając sobie sprawę z istnienia i funkcjonowania tego porozumienia, obawiali się zbyt otwarcie przeciwstawiać rządom, a banki centralne krajów uprzemysłowionych podejmowały zdecydowane i zazwyczaj skuteczne działania interwencyjne za każdym razem, gdy zaistniała groźba destabilizacji rynków walutowych.

Między rynkiem walutowym i pieniężnym występują wzajemne powiązania, związane z wymianą walut, zabezpieczaniem się przed ryzykiem kursowym i przepływami kapitałów krótkoterminowych. Powiązanie rynku walutowego z rynkiem pieniężnym uwidacznia się przede wszystkim w tzw. ubezpieczonym arbitrażu procentowym, o którym będzie mowa poniżej.

Terminowe transakcje walutowe futures są aktualnie przeprowadzane na następujących giełdach: International Monetary Market (IMM) w Chicago, London International Financial Futures Exchange (LIFFE) w Londynie i Singapore International Monetary Exchange (SIMEX) oraz Sydney Futures Exchange (SFE). Największy wybór walut występuje na IMM (siedem walut: funt angielski, marka RFN, frank szwajcarski, jen japoński, dolar kanadyjski, peso meksykańskie i frank francuski) i na LIFFE (cztery waluty: funt angielski, marka RFN, frank szwajcarski i jen japoński). Wszystkie powyższe waluty kupowane są i sprzedawane za dolary USA. Kurs każdej z tych walut wyrażony jest w dolarach USA na jednostkę danej waluty (notowanie bezpośrednie). Taki sposób wyrażania kursów walut pozwala traktować waluty jak każdy towar, zgodnie z zasadą: kupuj, kiedy kurs jest niski i sprzedawaj, gdy kurs jest wysoki.