Dnia 2 sierpnia 1993 r. marżę wahań kursów walut wchodzących do mechanizmu kursowego ESW zwiększono do 15%. Oznacza to w istocie upłynnienie kursów tych walut. Wyjątek stanowi marka niemiecka i gulden holenderski, dla których ustanowiono maksymalną fluktuację kursu w wysokości 2,25% stóp dyskontowych wszystkich banków centralnych EWG. Zwrot sum interwencyjnych następuje w ECU, walutach krajów EWG, SDR i w innych aktywach rezerwowych. Zgodnie z decyzją gubernatorów banków centralnych krajów ESW z 18 września 1987 r., zwrot kredytów interwencyjnych może nastąpić nawet do 100% w ECU, jeżeli ta forma spłaty akceptowana będzie zarówno przez wierzycieli, jak i przez dłużników1. Na rozliczenie w złocie nie nałożono żadnych ograniczeń. Jedynym problemem przy transakcjach w złocie było uzgodnienie przez wierzyciela i dłużnika ceny złota odpowiadającej obu stronom. Ustalono, że bieżące kredyty interwencyjne (tj. kredyty przeznaczone na dokonywanie interwencji walutowych) powinny być spłacane w ciągu 45 dni od końca miesiąca, w którym dokonano interwencji. Każdy bank centralny, występujący w charakterze dłużnika, mógł uzyskać jednokrotne przedłużenie płatności o trzy miesiące. Za zgodą banku wierzycielskiego spłata kredytów interwencyjnych mogła być przedłużona o następne trzy miesiące, czyli razem sześć miesięcy. Bank wierzycielski mógł również wyrazić zgodę na przekroczenie maksymalnej kwoty zadłużenia określowej zasadami pomocy walutowej, natomiast bank dłużniczy miał zawsze możność wcześniejszej spłaty kredytów.

Można więc powiedzieć, że w powyższym przypadku spekulacja walutowa działa destabilizująco na gospodarkę i jest szkodliwa. Jeszcze bardziej niebezpieczne i destabilizujące działania mają przepływy kapitałów dokonywane za pomocą prostych switchów walutowych bez żadnego zabezpieczenia kursowego, w sytuacji paniki wywołanej zagrożeniem wielu różnych walut równocześnie, przy równoczesnej prawdopodobnej rewaluacji innych walut uznawanych za mocne. W tego rodzaju operacjach biorą udział spekulanci zawodowi i ci wszyscy, których pieczy powierzono kapitały obce, a więc banki, skarbnicy wielkich przedsiębiorstw i korporacji międzynarodowych. Zjawisko powyższe jest niebezpieczne nie tylko dla zainteresowanych krajów, ale i dla całej gospodarki światowej.

Spekulacja walutowa na rynku walutowym ma miejsce zarówno na rynku bieżącym, jak i na rynku terminowym. Jest ona ściśle związana z międzynarodowymi przepływami kapitałowymi. Obecność spekulantów, którzy angażują w terminowe operacje walutowe duże środki finansowe, jest niejako niezbędna dla sprawnego funkcjonowania tych rynków. Zapewniają oni konieczną płynność rynku walutowego.

Raport Marjolina stwierdza, że kraje EWG w tworzeniu unii gospodarczej i walutowej nie wyszły poza stan istniejący w 1969 r. kiedy to zapdła decyzja o utworzeniu tej unii. Każdy kraj, według tego raportu, próbował rozwiązywać lub przezwyciężać problemy, nie bacząc na skutki, jakie to wywrze na inne kraje EWG. Jedynie unia celna na wyroby przemysłowe okazała się pozytywnym elementem. Przyczyny niepowodzeń w tworzeniu tej unii raport Marjolina sprowadza do trzech grup: a) niesprzyjających wydarzeń, b) braku politycznej woli oraz c) niedostatecznego wyobrażenia o tym, co to jest unia gospodarcza i walutowa i jakie powinny być spełnione warunki, aby unia taka powstała i mogła funkcjonować.

Wymiana stóp procentowych stanowi aktualnie ponad 80% wszystkich operacji swap. Należy zaznaczyć, że umowy typu swap nie obejmują wymiany kapitału, lecz tylko strumienie płatności z tytułu odsetek.

Z powyższych wywodów wynika, że wprowadzenie wymienialności waluty krajowej jest możliwe w określonych warunkach. Nie można jednak podchodzić bezkrytycznie do postulatu wprowadzenia wymienialności waluty i tylko wychwalać jej zalety, pomijając ewentualne skutki negatywne, które może ona przynosić w określonych warunkach. Trzeba zatem dokonać przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu wymienialności waluty narodowej analizy korzyści i strat z tytułu stosowania alternatywnych mechanizmów protekcji gospodarki i alokacji zasobów dewizowych, jakimi rozporządza dany kraj. Z danych dotyczących wymiany międzynarodowej widać wyraźnie, że w międzynarodowym podziale pracy udział krajów o walucie wymienialnej wzrósł w większym stopniu niż krajów o walucie niewymienialnej.

Globalny zasięg dolara amerykańskiego to zjawisko, które wystąpiło po drugiej wojnie światowej. Nikt tego oficjalnie nie zadekretował. Stany Zjednoczone były przez wiele lat światowym mocarstwem ekonomicznym I militarnym. Gospodarka USA miała ogromną przewagę technologiczną nad innymi gospodarkami krajów kapitalistycznych. Dolar amerykański był walutą wymienialną. Czynniki te sprawiły, że dolar zdobył ogromną przewagę nad innymi walutami. Nie było przez długi okres i nie ma dotychczas poważniejszej alternatywy wobec niego jako czołowej waluty świata kapitalistycznego. Zagrożenia takiego nie stwarzają Specjalne Prawa Ciągnienia ani nie stworzą prawdopodobnie wspólne waluty ugrupowań integracyjnych.

Największy wzrost obrotów (110-150%) w 1994 r. zaznaczył się na giełdach fińskiej i hiszpańskiej. Zdecydowanie większy handel opcjami niż futures ma miejsce w Austrii, Holandii i Niemczech. Odwrotna tendencja występuje w Austrii, Danii, Francji, Hiszpanii, Japonii, USA oraz w Wielkiej Brytanii, gdzie znacznie przeważa handel futures. Ogólnie można powiedzieć, że w 1994 r. prawie na wszystkich rynkach w większym stopniu wzrosła liczba zawartych kontraktów futures niż opcyjnych. W tym miejscu warto zaznaczyć, że 10 lat wcześniej transakcje futures i opcyjne zawierano tylko na kilkunastu giełdach, z których prawie wszystkie znajdowały się w USA. W 1992 r. było na świecie ponad 100 giełd futures i opcji, z których blisko dwadzieścia znajdowało się poza USA.

Po wprowadzeniu podatku wyrównawczego w USA zachodnioeuropejscy i japońscy pożyczkobiorcy skierowali swój popyt na zachodnioeuropejskie rynki kapitałowe, w szczególności na rynek londyński, który z racji swej tradycyjnej funkcji międzynarodowego centrum finansowego miał wyraźną przewagę nad pozostałymi rynkami kapitałowymi, oczywiście poza rynkiem nowojorskim. Rynek londyński zaczynał stawać się w tym okresie ważnym ośrodkiem operacji eurowalutowych. Fakt ten wpłynął w decydującym stopniu na wykształcenie się w Londynie głównego ośrodka rynku euroob- ligacji. Koszty plasowania zagranicznych pożyczek na rynku londyńskim były niższe niż w innych zachodnioeuropejskich ośrodkach finansowych. Wynikało to ze sprawności londyńskiego City i dużego doświadczenia banków londyńskich w dokonywaniu operacji finansowych. Instytucje finansowe operujące na rynku londyńskim znalazły formy i metody przetwarzania depozytów eurowalutowych w długoterminowe pożyczki euroobligacyjne, wciągając do tego rodzaju operacje banki innych krajów zachodnioeuropejskich i pozaeuropejskich.

W myśl pierwszego planu Barre’a, polityka walutowa Wspólnoty powinna być umiejscowiona w ramach naszkicowanej powyżej średnioterminowej polityki gospodarczej. Powinien być wprowadzony w życie mechanizm współpracy walutowej w ramach EWG, uwzględniający specyfikę tego ugrupowania integracyjnego i mieszczący się zarazem w ramach międzynarodowej współpracy walutowej, prowadzonej przez MFW, Klub Dziesięciu, Bank Rozrachunków Międzynarodowych i banki centralne krajów kapitalistycznych. Główny nacisk w mechanizmie tej współpracy byłby położony nie tyle na korygowanie skutków zaistniałych kryzysów, ile na zapobieganie powstawaniu zakłóceń równowagi gospodarczej. Rola Wspólnoty w tym mechanizmie sprowadzać się miała do wczesnego rozpoznawania zarówno sytuacji kryzysowej w danym kraju, jak i do udzielania odpowiedniej pomocy krajowi, który w danej chwili jej potrzebował. Mechanizm współpracy walutowej postulowany w tym planie miał zapewnić krótkoterminową pomoc walutową i umożliwić – w razie potrzeby – uzyskanie przez dany kraj pomocy średnioterminowej. W tym celu kraje członkowskie EWG miały zawrzeć odpowiednie porozumienie. Według powyższego planu mechanizm współpracy walutowej w ramach EWG nie powinien zastępować mechanizmu międzynarodowej współpracy walutowej, lecz przeciwnie – powinien być do niego bez przeszkód włączony. Nie powinien on w żaden sposób naruszać zobowiązań krajów członkowskich EWG wobec międzynarodowych instytucji finansowych.