Od połowy lat siedemdziesiątych w międzynarodowym systemie walutowym i w międzynarodowych stosunkach finansowych zaczął się wykształcać system wielodewizowy. Było to naturalną konsekwencją zmian w układzie sił między głównymi państwami kapitalistycznymi, zniesienia wymienialności dolara amerykańskiego na złoto oraz wprowadzenia w 1973 r. płynnych kursów walut głównych krajów kapitalistycznych. Genezy systemu wielodewizo- wego można upatrywać w procesie dywersyfikacji rezerw walutowych, jaki nastąpił w tym okresie, w rozwoju międzynarodowego rynku kredytowego oraz eurorynku pieniężnego i kapitałowego. Dywersyfikacja rezerw walutowych odbywała się zarówno w ramach oficjalnej płynności międzynarodowej, jak i – w coraz to większym stopniu – w ramach tzw. międzynarodowej płynności prywatnej, która w dużym zakresie określała wielkość globalnej płynności międzynarodowej systemu walutowego i finansowego1.

Jak wiadomo waluta narodowa – poprzez jej wymienialność – rozszerza zasięg swego oddziaływania również na stosunki zewnętrzne danego kraju. Oznacza ona otwieranie gospodarki danego kraju wobec innych gospodarek narodowych i rynku światowego. Stopień tego otwarcia określają poszczególne kraje, posługując się szeregiem narzędzi z zakresu zagranicznej polityki ekonomicznej. Większy stopień otwarcia gospodarki, z teoretycznego punktu widzenia, stwarza szanse czerpania większych korzyści z wymiany międzynarodowej i współpracy przemysłowej, chociaż nie zawsze te szanse przekształcają sie w rzeczywiste korzyści.

W narodowych systemach walutowych kluczową rolę odgrywał kurs walutowy, a w systemie walutowym RWPG rubel transferowy. Kursy walut powinny być jednolite i realne. Jednolitość i realność kursów walut stanowiły istotną przesłankę do wprowadzenia wymienialności walut. Na szczeblu RWPG, w szczególności w ramach

Emisje euroobligacji rejestrowane są na międzynarodowych giełdach. Są one na nich przedmiotem obrotu. W wyniku gry popytu i podaży kształtuje się rynkowa cena euroobligacji w postaci jej kursu.

Ustawodawstwo wielu krajów kapitalistycznych zezwala towarzystwom ubezpieczeniowym i funduszom emerytalnym nabywać papiery wartościowe, traktując to jako formę produktywnego wykorzystania nadwyżki kapitału i zachowania ich rezerw finansowych. Stąd też instytucje ubezpieczeniowe wszelkiego typu oraz fundusze emerytalne stanowią ważne źródło dopływu długoterminowych funduszy na rynek euroobiigacji.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, że zakres wymienialności zewnętrznej i wewnętrznej w poszczególnych krajach może być różny, chociażby ze względu na odmienny sposób określania rezydenta (krajowca dewizowego) czy nierezydenta (cudzoziemca dewizowego).

W literaturze ekonomicznej występuje często pojęcie kursu walutowego równowagi. Używane jest w dwóch znaczeniach. Pierwsze odnosi się do sytuacji, w których kurs walutowy wyrównuje podaż na waluty obce na krajowym rynku walutowym z popytem na nie. Ze względu na to, że współczesne gospodarki rynkowe charakteryzują się znacznym stopniem ingerencji państwa w stosunki gospodarcze z zagranicą, trudno uznać, że kurs walutowy w sposób właściwy wyraża relacje podaży do popytu.

Możliwości zaspokojenia w pewnej części potrzeb kapitałowych filii amerykańskich korporacji za granicą stwarzały rozwijające się rynki kapitałowe krajów Europy Zachodniej, w szczególności londyński rynek kapitałowy oraz szybko rozwijający się rynek eurowalut.

Wydaje się, że w EWG nie doszacowano kosztów tworzenia unii gospodarczej i walutowej. Za dużo było kompromisów przy podejmowaniu decyzji w zakresie polityki ekonomicznej i walutowej, a za mało decyzji nakierowanych na dalszy postęp integracji gospodarczej. Wynikało to po części z sytuacji kryzysowej, po części zaś z braku zdecydowania krajów członkowskich co do przekazania na rzecz Wspólnoty wielu kompetencji z zakresu polityki gospodarczej i walutowej. Mimo zjawisk kryzysowych funkcjonował nadal utworzony w 1972 r. system „węża walutowego”, mający tworzyć element stabilności walutowej w EWG.

Porównanie danych zawartych w tabeli 3 z danymi zawartymi w tabeli 2, przedstawiającymi strukturę walutową rezerw dewizowych, pozwala stwierdzić, że proces dywersyfikacji zarówno walut rezerwowych w sferze oficjalnej, jak i walut lokacyjnych w sferze prywatnej postępował mniej więcej równolegle i że zakres tego zjawiska w pierwszych latach osiemdziesiątych jest mniej więcej wyrównany. W charakterze głównych walut lokacyjnych stosowanych przez banki handlowe składające sprawozdania do BIS (jak wynika z danych tabeli 3) występowały głównie dolar USA, marka FRN i frank szwajcarski. Dało się zauważyć w latach 1974-1983 wzrost roli jena japońskiego i funta szterlinga jako walut lokacyjnych. Pozycja franka szwajcarskiego jako waluty lokacyjnej uległa w omawianym okresie znacznym wahaniom.