Narodowe rynki walutowe oraz pieniężne i kapitałowe obsługują częstokroć te same wyspecjalizowane banki komercyjne. Sprawna sieć telekomunikacji i łączności oraz różnice czasu między głównymi ośrodkami rynków finansowych sprawiają, że rynki te funkcjonują normalnie w ustabilizowanej sytuacji gospodarczej i walutowej swych krajów i nie sprawiają kłopotów narodowym władzom walutowym {bankom centralnym). Jednakże w przypadku zaburzeń walutowych występuje na nich zjawisko nasilonej spekulacji walutowej i masowych przemieszczeń kapitałów krótkoterminowych, które mogą zniweczyć wysiłki banków centralnych w prowadzeniu skutecznej polityki walutowej i pieniężno-kredytowej na danym etapie rozwoju koniunktury i aktywności gospodarczej.
W 1989 r. 21 banków centralnych i władz walutowych dokonało całościowej analizy obrotów na rynkach walutowych swoich krajów w celu uzyskania informacji o sytuacji na tych rynkach i wielkości obrotów. Wśród tych informacji zawarte były dane o walutowych obrotach bieżących (spot) i terminowych (forward) oraz obrotach na rynkach futures i rynkach opcji w kwietniu 1989 r., uznanym za miesiąc reprezentatywny pod względem intensywności obrotów. Każda transakcja była w tych informacjach ujęta tylko jeden raz. Wyeliminowano więc podwójne księgowanie. Niemiecki Bank Federalny nie przekazał odpowiednich danych dotyczących sytuacji na rynku walutowym RFN w tym okresie, co uniemożliwia dokonanie oceny roli rynku walutowego tego kraju w EWG i w świecie.
Ta analiza dokonana przez banki centralne stanowi najbardziej zwarte studium dotyczące oceny pojemności międzynarodowego rynku walutowego. Z danych w niej zawartych wynika, że dzienne obroty na międzynarodowym rynku walutowym w kwietniu 1989 r. wynosiły około 640 mld doi., tj. prawie czterdzieści razy więcej niż dzienna wartość eksportu światowego towarów i usług {patrz tabela 14). Jeśli przyjąć za fakt, że transakcje handlowe mogą pociągać za sobą całą serię operacji na rynkach walutowych, to i tak obroty handlu zagranicznego stanowią jedynie ułamek globalnych obrotów na międzynarodowym rynku walutowym. Średnie dzienne obroty w 1989 r. wynosiły 590 mld doi. W roku 1992 odnotowano wzrost w stosunku do 1899 r. o 39%, natomiast w 1995 r. osiągnęły one poziom 1190 mld doi., co stanowiło wzrost w stosunku do 1992 r. o 45%, w porównaniu zaś do 1989 r. – prawie o 102%.
Dolar jest dominującą walutą transakcyjną na międzynarodowym rynku walutowym
Z danych tych wynika, że Wielka Brytania, USA i Japonia są wiodącymi centrami tego rynku w europejskiej, amerykańskiej i japońskiej strefie czasowej. Przypada na nie prawie 60% całości obrotów na tym rynku. Po włączeniu dalszych trzech najbardziej ważnych centrów (Szwajcaria, Singapur i Hongkong) podnosi to udział powyższych sześciu centrów do 80% całości obrotów. Z przeglądu tego wynika również, że na międzynarodowym rynku walutowym dominującą pozycję w 1995 r. zajmowały transakcje swap, których udział systematycznie wzrasta. W przypadku bieżących operacji walutowych obserwujemy z kolei tendencję zniżkową. W omawianym okresie udział tych transakcji w całości obrotów obniżył się do 44% z 59% w 1989 r.
Dolar USA jest dominującą walutą transakcyjną na międzynarodowym rynku walutowym. Zawierano w nim około 90% wszystkich operacji walutowych. Jen japoński i marka RFN są po dolarze USA dalszymi najważniejszymi walutami transakcyjnymi. Przypadało na nie po około 25% obrotów zawieranych w stosunku do dolara USA lub innych walut trzecich, tj. nie będących ani dolarami USA, ani jenami, ani markami RFN.
Między kwietniem 1986 r. (kiedy to banki centralne dokonały podobnego przeglądu sytuacji na rynkach walutowych) a kwietniem 1989 r. odnotowano silny wzrost obrotów na rynkach walutowych. Obroty netto w czterech krajach (Kanada, Japonia, Wielka Brytania i USA) wzrosły w tym okresie o około 116%, w tym w Wielkiej Brytanii o 108%, w USA o 120%, w Japonii o 140% i w Kanadzie o 58%1. Trudno jest ocenić, w jakim zakresie banki centralne dokonywały interwencji na rynkach walutowych w celu utrzymania kursów walut swych krajów na poziomie uznanym za pożądany czy optymalny w danych warunkach rynkowych. Interwencje takie były niewątpliwie przeprowadzone, ale brak jest danych liczbowych na ten temat.
Leave a reply