Category Finanse międzynarodowe

Z punktu widzenia formy występowania kapitału pieniężnego na obu rynkach możemy odróżnić, zarówno na rynku pieniężnym, jak i na kapitałowym, szereg rynków cząstkowych. Rozróżnienie to jest przydatne zarówno do codziennej praktyki bankowej, jak i do oceny sytuacji na współczesnym rynku pieniężnym i kapitałowym.

Koordynację polityki walutowej i finansowej w skali międzynarodowej należy rozpatrywać w ścisłym powiązaniu z zasadami międzynarodowego systemu walutowego i realizacją celów polityki gospodarczej krajów członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW).

Wahania kursów akcji są normalnym zjawiskiem ekonomicznym. Sytuacja na rynku akcji to barometr koniunktury. W sytuacji normalnej wahania kursów akcji oznaczają stopień oceny przedsiębiorstw, które emitowały akcje, i przewidywane kierunki ich rozwoju oraz kierunki rozwoju poszczególnych gałęzi gospodarki. Wpływa to w dużym stopniu na przebieg koniunktury oraz na formułowanie optymistycznych bądź pesymistycznych ocen kształtowania się sytuacji gospodarczej krajów i perspektyw ich rozwoju. Te niewymierne oceny brane są pod uwagę przez operatorów giełdowych przy podejmowaniu przez nich decyzji co do kupna lub sprzedaży odpowiednich pakietów akcji na wielu rynkach papierów wartościowych.

W systemie wielodewizowym funkcjonują Specjalne Prawa Ciągnienia (Special Drawing Rights, w skrócie SDR). Zostały one utworzone w 1969 r., w końcowym okresie działania systemu walutowego z Bretton Woods. Ich dotychczasowa emisja w sześciu rocznych transzach w latach 1970-1972 i 1979-1981 wynosiła 21,4 mld SDR. Są one międzynarodowym pieniądzem kreowanym przez MFW. Stanowią nowe źródło płynności międzynarodowej, tzn. mogą być używane dla wyrównywania bilansów płatniczych. W efekcie są również ważnym składnikiem rezerw walutowych banków centralnych krajów członkowskich MFW. Według stanu na 30 kwietnia 1995 r. stanowiły one 1,89% rezerw walutowych (łącznie ze złotem) tych krajów oraz 2,42% ogółu rezerw bez złota.

Powyższe cele można zrealizować za pomocą określonych metod. Według tego planu każdy projekt tworzenia unii gospodarczej i walutowej musi zawierać wspólną definicję polityk, niezbędnych do zapewnienia niezakłóconego rozwoju Wspólnoty. Z tej wspólnej definicji polityk należy wyprowadzić pojęcie wspólnego ryzyka i wspólnej solidarności. Elementy te muszą ze sobą odpowiednio korespondować i powinny być paralelnie rozwijane.

Status walut rezerwowych zdobywały te waluty również pod wpływem szerszego ich zastosowania na międzynarodowym rynku kredytowym i na eurorynku pieniężnym i kapitałowym w charakterze walut lokacyjnych i transakcyjnych. Do wzrostu ich roii jako walut rezerwowych przyczynił się również rozwój narodowych rynków kredytowych krajów UE i Japonii. Dobrze rozwinięty szwajcarski rynek kapitałowy pozwolił utrzymać frankowi szwajcarskiemu status waluty rezerwowej. Czynnikiem promującym waluty powyższych krajów do rangi walut rezerwowych było również to, że rezerwy przetrzymywane w tych walutach spełniały w dużym stopniu kryterium optymalizacji, ponieważ wahania ich kursów w dużym stopniu wzajemnie się kompensowały. Jeśli rósł kurs dolara, to spadał kurs marki niemieckiej i jena japońskiego oraz z reguły innych walut wymienialnych. Spadek kursu dolara USA oznaczał natomiast wzrost kursu marki niemieckiej, jena japońskiego i innych walut wymienialnych. Można zatem powiedzieć, że stosowany w praktyce banków centralnych zestaw walut rezerwowych z punktu widzenia zabezpieczenia względnej stabilności wartości rezerw walutowych spełnia mniej więcej taką samą funkcję jak SDR oparte na koszyku pięciu walut.

Przez pojęcie waluty transakcyjnej rozumiemy walutę występującą w obrotach na rynkach walutowych oraz walutę używaną do fakturowania eksportu i importu. Tworzą one razem strukturę walutową obrotów dewizowych na rynkach walutowych oraz strukturę walutową handlu światowego.

Uzależnienie emisji banknotów od stanu rezerw złota eliminowało możliwość prowadzenia ekspansywnej polityki pieniężnej przez bank centralny i tym samym przeciwdziałało powstawaniu inflacji oraz dużych i chronicznych deficytów bilansu płatniczego. Ograniczona podaż złota powodować mogła ograniczenie podaży pieniądza i wywoływać raczej tendencje deflacyjne, a nie inflacyjne.

Rachunek kapitałowy (capitai account) obejmuje elementy finansowe transakcji zagranicznych, a więc zagraniczne aktywa (assets), tzn. należności od cudzoziemców, złoto monetarne i SDR oraz zagraniczne zobowiązania (liabilities), na które składa się zadłużenie wobec cudzoziemców. W przeciwieństwie do transakcji bieżących, te elementy nie są ujmowane w bilansie w pełnej wartości, lecz wykazuje się tylko zmiany ich stanu, jakie występowały w danym okresie.

Zaobserwowano również, że wielkie korporacje wielonarodowe mające łatwy dostęp do międzynarodowego rynku walutowego forward unikają czasem terminowych rynków walutowych futures ze względu na wymagane tam depozyty zabezpieczające (które są stosunkowo niewysokie), a także dlatego, że nie chcą godzić się na to, że traktowane są na tych rynkach tak samo jak mniejsze przedsiębiorstwa i osoby fizyczne. Z funkcjonujących dotąd terminowych rynków walutowych futures tylko IMM w Chicago zdobył znaczącą pozycję. Po okresie stagnacji w latach 1973-1976, począwszy od roku 1977 obroty walutowe rosły na tym rynku sukcesywnie i prawie co roku podwajały się. W latach osiemdziesiątych wzrastały znacznie szybciej niż obroty na międzybankowym rynku walutowym w Nowym Jorku. IMM stał sie przez to ważnym ośrodkiem światowego rynku walutowego. W niektórych okresach wywierał on zauważalny wpływ na kształtowanie się kursów walut.