W literaturze ekonomicznej można się spotkać z rozróżnianiem rynku pieniężnego i kapitałowego według czasu instrumentów finansowych będących przedmiotem transakcji. Na rynku pieniężnym przedmiotem transakcji są instrumenty krótkoterminowe (do roku), na rynku kapitałowym zaś instrumenty średnio- i długoterminowe (powyżej roku bądź o nieokreślonym okresie istnienia, np. akcje). Czasami kryterium przeznaczenia środków (na cele obrotowe bądź inwestycyjne) traktowane jest jako pomocnicze przy odróżnianiu obu członów rynku kredytowego.
Istnieją dwa główne źródła podaży kapitału na rynku kredytowym: oszczędności wewnętrzne (gospodarstw domowych, przedsiębiorstw, organów publicznych) oraz import kapitału. Popyt na kapitał reprezentują przedsiębiorstwa, organy publiczne, osoby prywatne oraz zagranica (eksport kapitału). Jeśli chodzi o banki, to spełniają one funkcję pośrednika w doprowadzeniu do przedsiębiorstw kapitału pieniężnego. To właśnie banki przetwarzają depozyty (wkłady pieniężne) w różnych formach – w kredyty krótko- i długoterminowe. Są one głównymi uczestnikami rynku kredytowego.
Regulującą rolę na narodowym rynku kredytowym odgrywa bank centralny. W warunkach gospodarki rynkowej spełnia on niejako funkcję amortyzatora na tym rynku. Poprzez prowadzenie polityki pieniężno-kredytowej za pomocą takich instrumentów, jak polityka stopy dyskontowej, polityka minimalnych rezerw i polityka otwartego rynku czy też kontyngentowania kredytu udzielanego w drodze redyskonta weksli bankom handlowym, oddziałuje on na popyt i podaż na rynku kredytowym, a tym samym na decyzje przedsiębiorstw co do podejmowania określonych inwestycji, kształtowania odpowiedniego profilu produkcji i jej asortymentu w zależności od stanu koniunktury i sytuacji rynkowej. Polityka pieniężno-kredytowa banku centralnego wywiera poważny wpływ na kształtowanie się kursów obligacji, wysokość oprocentowania depozytów (wkładów) i kredytów długo- i krótkoterminowych. Prowadzenie skutecznej polityki otwartego rynku głównie w odniesieniu do kształtowania się kursów papierów wartościowych o stałym oprocentowaniu (obligacji) wymaga posiadania przez bank centralny odpowiedniego portfela walorów, którym można byłoby na rynku dysponować i nabywać albo sprzedawać te walory, w zależności od celu, jaki w danej sytuacji przebiegu koniunktury chce się osiągnąć: zmniejszenie lub zwiększenie płynności, podwyższenie lub obniżenie kursów obligacji czy bonów skarbowych rządu. Polityce banku centralnego przychodzi zazwyczaj z pomocą antycykliczna polityka budżetowa i podatkowa rządu, która w dużym stopniu wpływa na kształtowanie się sytuacji na narodowym rynku kredytowym.
Leave a reply