Monthly Archives Wrzesień 2015

Udział dolara USA i niektórych walut wymienialnych jako walut transakcyjnych w handlu światowym zależy nie tylko od indywidualnych decyzji wielkiej ilości eksporterów i importerów, ale również od polityki walutowej i handlowej głównych krajów uprzemysłowionych. Dokonujące się przesunięcia we wzajemnych relacjach kursowych głównych walut wymienialnych wywierają niewątpliwie wpływ na stopień wykorzystania tych walut jako walut transakcyjnych.

W wielu krajach zachodnioeuropejskich liberalizacja przepisów dewizowych doprowadziła do przesunięcia operacji bankowych z rynków krajowych na międzynarodowy rynek kredytowy, który jest w dużym stopniu wykorzystywany do finansowania zakupów zagranicznych papierów wartościowych i do ich ochrony przed ryzykiem kursowym.

Udział waluty kraju eksportera w fakturowaniu i rozliczaniu eksportu jest najwyższy w USA (około 96%) i w RFN (około 82%). Relatywnie wysoki jest on również we Francji, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Szwajcarii. W pozostałych krajach Europy Zachodniej wynosił on w końcu lat siedemdziesiątych około 50%. Oznacza to, że eksporterzy z tych krajów preferowali i preferują w istocie swoje waluty narodowe jako waluty transakcyjne w ich eksporcie. Unikają oni w ten sposób ryzyka kursowego.

Czwarta ważna funkcja banku, to jego funkcja jako agenta i powiernika w odniesieniu do różnych funduszów międzynarodowych i międzynarodowych porozumień finansowych. BIS jako powiernik i agent pełnił funkcje w zakresie następujących międzynarodowych pożyczek rządowych:

Do głównych narodowych ośrodków walutowych zaliczamy rynki walutowe wysoko rozwiniętych krajów kapitalistycznych. Najważniejszymi w latach osiemdziesiątych rynkami walutowymi były rynki funkcjonujące w Londynie, Nowym Jorku, Tokio, Frankfurcie nad Menem, Paryżu i Zurychu. Ważnymi rynkami walutowymi są rynki w pozostałych (poza Wielką Brytanią, RFN i Francją) krajach IIE i krajach Europy Zachodniej. Są to zarówno bieżące rynki walutowe, jak i rynki terminowe typu forward, a więc międzybankowe rynki terminowe, na których dokonują operacji walutowych wyspecjalizowane banki handlowe, wielkie korporacje międzynarodowe oraz eksporterzy i importerzy, a także osoby fizyczne.

Dla Polski opcje na instrumenty kredytowe mogłyby być przydatne dla zabezpieczania się przed wzrostem stóp procentowych. Odpowiednia instytucja finansowa w Polsce może się zająć sprawą kupna i sprzedaży opcji. Jest to o tyle istotne, że w podpisanych przez Polskę umowach restrukturyzacyjnych zadłużenia zewnętrznego przewiduje się zmienne oprocentowanie przełożonych rat i odsetek. Zmienne oprocentowanie jest regułą w umowach restrukturyzacyjnych z bankami komercyjnymi i często spotykane w umowach restrukturyzacyjnych zadłużenia oficjalnego (tj. kredytów udzielanych lub gwarantowanych przez rządy). Zabezpieczenie się przed wzrostem stóp procentowych byłoby jedną z form zapobiegania narastaniu zewnętrzego zadłużenia Polski, które to zadłużenie (mimo podjętej przez Klub Paryski decyzji o częściowym jego umorzeniu) stało się w ostatnich latach jedną z silnych barier rozwoju gospodarczego naszego kraju.

W traktacie z Maastricht zostały przyjęte specjalne postanowienia w odniesieniu do Wielkiej Brytanii. Krajowi temu pozostawiono swobodę decyzji co do tego, czy chce uczestniczyć w unii gospodarczej i walutowej. Jeśli rząd i parlament tego kraju zdecydują o jego udziale w unii, to powinni zawiadomić o tym Radę Ministrów Wspólnoty do 1 stycznia 1998 r. Jeśli W. Brytania nie zdecyduje się przejść do etapu trzeciego, to zachowa prawo prowadzenia własnej narodowej polityki pieniężnej. W tej sytuacji nie będzie ona mogła brać udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania unii ani ESBC. Specjalne potraktowanie W. Brytanii wynika z niechęci rządu tego kraju do zrzeczania się uprawnień narodowych w polityce pieniężnej na rzecz ponadnarodowej instytucji, jaką byłby ESBC.

Z punktu widzenia systemu wieiodewizowego na podkreślenie zasługuje fakt sukcesywnego spadku udziału złota w rezerwach walutowych i wzrostu udziału dewiz jako składnika rezerw walutowych krajów członkowskich MFW. Udział pozycji rezerwowej w MFW oraz SDR był relatywnie niski i wahał się w wąskich przedziałach. Widać to wyraźnie z danych zawartych w tabeli 1.

Na eurorynku pieniężnym emitowane są przez rządy i wielkie korporacje tzw. euronoty, w terminologii polskiej nazywane również eurowekslami. Są to niezabezpieczone weksle własne na kwoty co najmniej 500 000 doi. wystawione na okaziciela i emitowane (na bazie dyskontowej) w ramach średnioterminowego r e w o I w i n g o w e g o programu emisyjnego, który jest obsługiwany przez banki komercyjne lub inwestycyjne. Program ten trwa 5-7 lat. W tym czasie dłużnik dokonuje (w miarę swoich potrzeb) emisji euronot z terminem od 1 do 6 miesięcy. Są one spłacane najczęściej kolejną emisją euronot, z których większość denominowana jest w dolarach USA. Głównym centrum euronot jest Londyn.

Stabilność walut krajów członkowskich miała być zapewniona przez stałość kursów walut. Parytety walut do 1971 r. mogły być zmieniane jedynie w przypadku wystąpienia zasadniczego braku równowagi, pod którym to pojęciem rozumie się przede wszystkim utrzymywanie się chronicznych deficytów lub nadwyżek bilansów płatniczych. W krótkich okresach parytety walut miały być niezmienne. Bieg wydarzeń wykazał, że postulat ten trudny był do realizacji.