Monthly Archives Czerwiec 2015

Załóżmy teraz, że oczekiwania kursowe X nie sprawdziły się i że po 25 kwietnia kurs funta angielskiego nie wzrasta, a spada. W miarę powstawania strat kursowych X otrzymuje wezwanie do wnoszenia dodatkowych depozytów dla pokrycia tych strat. Jeżeli np. w ciągu tygodnia kurs futures funta dla kontraktów czerwcowych obniżył się do 1,1580 USD/GBP, to daje to różnicę 130 punktów bazowych w stosunku do kursu kupna {1,2230 USD/GBP), a zatem stratę 1625 dolarów na każdym kontrakcie {12,50 USD x 130) i 32 500 dolarów łącznie (1625 USD x 20). W tej sytuacji X może podjąć decyzję o szybkiej likwidacji długiej pozycji dewizowej w funtach angielskich dla uniknięcia dalszych strat. Sprzeda on więc 2 maja 20 czerwcowych kontraktów w funtach po kursie 1,1580 USD/GBP i wycofa wstępny depozyt zabezpieczający w wysokości 20 000 dolarów. Oczywiście nie będzie on mógł wycofać dodatkowych depozytów, które wyniosły 32500 dolarów i które stanowią stratę X z tytułu niezgodnej z jego przewidywaniami zmiany kursu funta angielskiego.

W powszechnym – pisze K. Brzoska – mniemaniu spekulacja polega na chytrych, najczęściej nieuczciwych machinacjach, mających na celu po prostu osiągnięcie nieuzasadnionych, dużych korzyści materialnych. Bardzo często jest ona działalnością kryminalną lub stojącą co najmniej na pograniczu prawa. Ale nie każda spekulacja jest przestępcza i szkodliwa. W sferze działalności gospodarczej nieprzestępcza spekulacja występuje w każdym przypadku, gdy ktoś podejmuje określone działania z całą świadomością łączącego się z tym ryzyka. Określenie to jest jednak zbyt szerokie. Dla celów niniejszych rozważań ograniczyć sie można do nazywania spekulacją tych wszystkich operacji, w których strona albo godzi się świadomie z ryzykiem finansowym {chociaż ma pełną możliwość zabezpieczenia się przed nim), albo też świadomie podejmuje to ryzyko w celu osiągnięcia zysku, opierając się na przesłankach rozumowych, a nie zdając się na przypadek. Tak np. cechy spekulacji wykazuje arbitraż realizowany bez zabezpieczenia kursowego, chociaż ten, kto go uprawia zdaje sobie sprawę z ryzyka zmiany kursu waluty1. Motywem jego postępowania jest przekonanie, że w danym czasie prawdopodobieństwo zmiany kursu odnośnej waluty jest znikome, wobec czego wydaje się zbędne ponoszenie kosztów zabezpieczenia się przed ryzykiem kursowym. Może się on jednak pomylić i wówczas poniesie konsekwencje z tym związane. Tego rodzaju spekulacja ma miejsce z reguły w warunkach bezpieczeństwa, stabilizacji i zaufania do waluty.

Wśród końcowych nabywców euroobligacji dużą rolę odgrywały instytucje finansowe krajów OPEC. Scharakteryzowani powyżej główni kontrahenci (uczestnicy) rynku euroobligacji po stronie popytu i podaży mają swoje siedziby w różnych krajach. Jeśliby spojrzeć na uczestników rynku euroobligacji z punktu widzenia ich „narodowego” pochodzenia, to okaże się, że prym na rynku euroobligacji po stronie popytu i podaży wiodą osoby fizyczne i prawne wysoko rozwiniętych krajów kapitalistycznych, głównie USA, krajów UE, Japonii oraz krajów EFTA. Rzeczą charakterystyczną jest fakt, że dużymi pożyczkobiorcami na rynku euroobligacji były kraje rozwijające się (nowo uprzemysłowione), nie należące do OPEC. Natomiast ważnymi pożyczkodawcami były do niedawna kraje OPEC, które dysponowały poważnymi nadwyżkami petrodolarów, prowadziły zróżnicowaną politykę ich lokat, w ramach której część petrodolarów kierowana była również na rynek eurowalut i rynek euroobligacji.

Z przeprowadzonej dotychczas analizy mechanizmu funkcjonowania systemu wielodewizowego wynika, że istnieje wiele walut wymienialnych używanych w charakterze walut rezerwowych, lokacyjnych i transakcyjnych. O ich wyborze decydują różne względy. Ulegają zmianom kursy tych walut i ich pozycja rynkowa. Wszystko to powoduje, że system wielodewizowy jest systemem mało stabilnym. Można to uznać za jego główną wadę.

Jak już zaznaczono, genezy systemu wielodewizowego należy również upatrywać w rozwoju międzynarodowego rynku kredytowego i eurorynków. Rozwój tych rynków wpłynął na szybki wzrost płynności prywatnej (aktywa zagraniczne banków handlowych), która – jak już zaznaczono – wraz z płynnością oficjalną (rezerwy walutowe) tworzą globalną płynność międzynarodowego systemu walutowego i finansowego1. Płynność oficjalna, według H. J. Witteveena, jest stopniowo przytłaczana przez olbrzymie sumy mobilnej prywatnej płynności międzynarodowej2.

Waluta obca nabyta w ramach swapu tylko przejściowo powiększa rezerwy walutowe, ponieważ po pewnym czasie trzeba ją odsprzedawać, ale w określonych warunkach może przyczynić się do zahamowania spekulacji. Kraje kapitalistyczne stosują szeroko transakcje swapowe w celu przejściowej poprawy stanu ich rezerw walutowych w okresach wzmożonych nacisków spekulacyjnych na ich walutę.

Waluty krajów strefy franka są bez ograniczeń wzajemnie wymienialne po sztywnym kursie urzędowym. Skarb francuski przyznał nieograniczone gwarancje pieniądzom emitowanym przez instytucje emisyjne strefy.

ESW nie narusza norm i postanowień zreformowanego od 1 kwietnia 1978 r. statutu MFW. Wspiera on stabilizację kursów walut siedmiu krajów wchodzących w skład mechanizmu kursowego ESW. Należy jednak zaznaczyć, że w ramach ESW kursy centralne niektórych walut były kilkakrotnie zmieniane (w formie dewaluacji i rewaluacji), zgodnie z regułami obowiązującymi w ustalonym mechanizmie kursowym. Zmiany tych kursów były jednak uzgadniane wspólnie i dokonywane odpowiednio wcześniej, co nie wywoływało większych zaburzeń na rynkach walutowych.

Transakcje opcyjne znane były już od dawna na giełdach towarowych. Na rynkach kredytowych pojawiły się one dopiero w latach siedemdziesiątych. Aktualnie są nimi objęte takie instrumenty finansowe, jak: waluty, instrumenty kredytowe (depozyty bankowe, certyfikaty depozytowe i wszelkiego typu obligacje) oraz inne indeksy kursów akcji.

W samym traktacie rzymskim nie było żadnych postanowień o unii gospodarczej i walutowej. W miarę jednak stopniowej realizacji integracji gospodarczej w ramach EWG rosły wzajemne powiązania gospodarek narodowych krajów członkowskich, zwłaszcza po utworzeniu w roku 1968 unii celnej. Uległa też pewnemu ograniczeniu autonomia krajów członkowskich w dziedzinie polityki gospodarczej i walutowej. Narodowa polityka walutowa i pieniężno-kredytowa zaczęła stopniowo tracić swą skuteczność, m.in. w wyniku istnienia rynku eurowalut, działalności przedsiębiorstw wielonarodowych, destabilizujących efektów przepływów kapitału, wzrastającej liberalizacji międzynarodowych obrotów kapitałowych i gospodarczych oraz wzrostu powiązań ekonomicznych krajów członkowskich.