Waluta wewnętrznie wymienialna

Podział ograniczeń wymienialności w zależności od podmiotu, tj. posiadacza walut lub dewiz, służy za podstawę wyodrębnienia wymienialności zewnętrznej i wewnętrznej. Wymienialność zewnętrzna, jak już zaznaczono, występuje wówczas, gdy jest zagwarantowana wyłącznie nierezydentom. Oznacza ona prawo cudzoziemców do wymiany w dowolnym czasie na inną walutę waluty (dewiz) danego kraju, uzyskanej w wyniku eksportu lub z tytułu należności nabytych w inny sposób.

Szczególną formą wymienialności zewnętrznej może być zawężenie prawa do wymiany walut tylko do określonych instytucji, np. zagranicznych banków centralnych, a więc wyłącznie osób fizycznych.

Wymienialność wewnętrzna jest nowością w praktyce międzynarodowej. Wprowadzona została przez kilka byłych krajów socjalistycznych. Pierwszym państwem, które zastosowało to rozwiązanie jest była Jugosławia. Dinar stał się walutą wewnętrznie wymienialną 18 grudnia 1989 r. Polska uczyniła to 1 stycznia 1990 r., natomiast Węgry i była Czechosłowacja rok później. Waluta wewnętrznie wymienialna opiera się na pięciu zasadach:

– 1) nie ma ograniczeń dewizowych w transakcjach bieżących nierezydentów z danym krajem,

– 2) importerom zapewnia się dostęp do dewiz potrzebnych w celu dokonania płatności z tytułu transakcji bieżących: zakup dewiz odbywa się według jednolitego kursu walutowego,

– 3) rezydenci muszą odsprzedawać państwu dewizy pochodzące z eksportu, nie mogą otwierać rachunków dewizowych zarówno w kraju, jak i zagranicą,

– 4) stosowane są ograniczenia dewizowe wobec transakcji kapitałowych,

– 5) zabrania się używać pieniądza narodowego jako waluty fakturowania i płatności w handlu zagranicznym.