Stosunki walutowe w Europie Środkowej i Wschodniej cz. II

W narodowych systemach walutowych kluczową rolę odgrywał kurs walutowy, a w systemie walutowym RWPG rubel transferowy. Kursy walut powinny być jednolite i realne. Jednolitość i realność kursów walut stanowiły istotną przesłankę do wprowadzenia wymienialności walut. Na szczeblu RWPG, w szczególności w ramach

Stałej Komisji Walutowo-Finansowej, nie uzyskano zadowalających wyników w zakresie realizacji zadań przewidzianych w „walutowej1′ części „Kompleksowego programu dalszego pogłębiania i doskonalenia współpracy i rozwoju socjalistycznej integracji gospodarczej krajów RWPG’’. Dochodzenie do jednolitych kursów walut narodowych okazało się procesem trudnym i złożonym, wymagającym przeprowadzenia reform cenowych oraz uruchomienia procesów dostosowawczych w poszczególnych krajach.

W systemie powiązań gospodarek krajów RWPG z zagranicą doszło do wyodrębnienia obrotów niehandlowych i handlowych. W rozliczeniach obrotów handlowych z zagranicą wyeliminowano mechanizm działania waluty narodowej. Natomiast w odniesieniu do wymiany niehandlowej możliwości takiej nie było. Usługi bowiem mogły być świadczone według cen wewnętrznych wyrażonych w walucie krajowej. Zaszła więc konieczność stosowania kursów walut narodowych do dokonywania odpowiednich przeliczeń opartych na parytecie siły nabywczej. Były to tzw. kursy walut narodowych dla płatności niehandlowych. Ustalano je w sposób wielostronny na podstawie uzgodnionego koszyka towarów i usług zapewniających konsumpcję czterosoobowej rodzinie pracownika dyplomatycznego. Kursy te wprowadzono po raz pierwszy w połowie 1957 r. Miały one zastosowanie w odniesieniu do obrotów z tytułu kosztów utrzymania przedstawicielstw dyplomatycznych, kosztów podróży i pobytu osób fizycznych, opłat za szkolenie i leczenie, pasażerskich przewozów lotniczych, przewozów morskich i rzecznych (jeśli płatności te nie mogły być dokonywane na podstawie cen światowych), premii, honorariów, spadków, emerytur, alimentów, sprzedaży mienia i wpłat dokonywanych przez poszczególnych obywateli. Kursy te stanowiły specyficzną formę rozliczeń w ramach RWPG w warunkach autonomicznych systemów cen wewnętrznych.