W literaturze ekonomicznej i praktyce gospodarczej rozróżnia się wiele rodzajów i kategorii wymienialności walut. Najczęściej stosowanymi rodzajami wymienialności uporządkowanymi według zakresu dopuszczalnych ograniczeń dewizowych są następujące:
– wymienialność zewnętrzna (external convertibility),
– wymienialność według standardu MWF {IMF convertibility standard),
– wymienialność całkowita (total convertibility)2.
Największy zakres ograniczeń dewizowych posiada waluta zewnętrznie wymienialna. Jedyną grupą płatności, które nie podlegają restrykcjom dewizowym są płatności nierezydentów wobec rezydentów danego kraju z tytuły transakcji bieżących. Jednocześnie władze danego kraju zobowiązują się wobec nierezydentów do zamiany swej waluty na inną o wyższym standardzie wymienialności. Waluta zewnętrznie wymienialna może być walutą fakturowania i płatności w transakcjach pomiędzy rezydentami i nierezydentami oraz pomiędzy nierezydentami. Ponadto może być przedmiotem notowań na międzynarodowym rynku walutowym.
Najbardziej znanym przykładem zewnętrznej wymienialności były waluty 14 krajów zachodnioeuropejskich, które uzyskały ten standard decyzją swych rządów z 28 grudnia 1958 r.
Najczęściej stosowanym rodzajem wymienialności walut jest standard MFW, którego warunki precyzuje art. VIII, punkt 2, 3 i 4 statutu tej instytucji. Zakres wymienialności według kryteriów MFW jest szerszy od kryteriów wymienialności zewnętrznej a węższy od wymienialności całkowitej. Na dzień 30 kwietnia 1996 r. spośród 181 krajów członkowskich MFW, waluty 115 krajów spełniały kryteria art. VIII. Oznacza to, że wymienialność tych walut była ograniczona do bieżących transakcji międzynarodowych, obejmujących następujące pozycje:
– wszelkie płatności z tytułu handlu zagranicznego, innej bieżącej działalności handlowej i przemysłowej, z usługami włącznie, oraz zwykłe kredyty krótkoterminowe,
– płatności z tytułu odsetek od pożyczek i z tytułu dochodu netto osiąganego z innych lokat kapitału,
– płatności niewielkich kwot z tytułu umorzenia pożyczek lub amortyzacji inwestycji bezpośrednich,
– przekazy umiarkowanych kwot na wydatki związane z utrzymaniem rodziny.
Leave a reply