Rachunek bieżący (current account) obejmuje niefinansowe elementy transakcji zagranicznych, a więc towary, usługi oraz dochody z pracy I kapitału. Elementy te określa się niekiedy jako zasoby rzeczowe (real assets). Ponadto obejmuje on transfery nieodpłatne. Elementy te wchodzą do bilansu w pełnej wartości. W ramach rachunku bieżącego wyróżnia się siedem głównych rodzajów transakcji, a mianowicie:
– 1. Towary. Jest to główna pozycja rachunku bieżącego. Wartość importu i eksportu towarów powinna być przyjmowana na warunkach FOB, tzn. z wyłączeniem kosztów frachtu i ubezpieczenia poza granicami kraju. Zasady te stosuje większość krajów. Niektóre jednak kraje wprowadzają do bilansu import na bazie CIF, a eksport na bazie FOB. W tych przypadkach jest to w bilansie wyraźnie zaznaczone. Wartość eksportu i importu podaje się tu przeważnie według statystyki celnej, która ujmuje ją w momencie przekraczania towaru przez granicę. Dla celów statystycznych można przyjąć, że jest to równoznaczne z przeniesieniem własności ze sprzedawcy na nabywcę, chociaż przeniesienie to jest szczegółowo określane w poszczególnych kontraktach kupna-sprzedaży.
– 2. Wysyłka towarów (shipment). Obejmuje ona trzy grupy transakcji usługowych, a mianowicie frachty, ubezpieczenia i inne usługi związane z wysyłką towarów.
– 3. Inne usługi transportowe. Poza ujętymi w pozycji „wysyłka towarów” występują tu trzy grupy usług: przewozy pasażerów, usługi portowe świadczone przewoźnikom oraz czarterowanie statków lub samolotów.
– 4. Podróże zagraniczne. Obejmują one po stronie wpływów wartość wszelkich towarów i usług sprzedawanych w kraju cudzoziemcom, a po stronie wydatków – analogiczne zakupy dokonane przez krajowców za granicą. Wartości te trudno uchwycić statystycznie. Zazwyczaj wartość usług turystycznych ocenia się poprzez przemnożenie szacunkowych sum dziennych wydatków turysty przez liczbę dni, które zagraniczni turyści spędzili w kraju, a krajowi za granicą.
– 5. Dochody z inwestycji zagranicznych. Obejmują one dochody uzyskiwane z tytułu własności zagranicznych aktywów finansowych. Są to dochody krajowców z inwestycji dokonanych za granicą oraz dochody cudzoziemców z inwestycji ulokowanych w kraju. W bilansie płatniczym dzieli się je na dwie grupy: a) dochody z inwestycji bezpośrednich oraz b) dochody z innych inwestycji finansowych za granicą (odsetki od wkładów bankowych, odsetki od kredytów zagranicznych, odsetki z obligacji oraz dywidendy od akcji).
– 6. Inne towary, usługi i dochody. Stanowią one zbiorczą pozycję, która obejmuje ważne transakcje między krajowcami a cudzoziemcami nie mieszczące się w wymienionych powyżej pięciu kategoriach. Dzielą się one na dwie grupy: a) transakcji rządowych i b) transakcji prywatnych. Do transakcji rządowych zalicza się koszty utrzymania placówek dyplomatycznych i konsularnych oraz wydatki wojskowe za granicą (utrzymywanie wojsk, budowa, utrzymanie i wynajem baz i urządzeń wojskowych). Wśród transakcji prywatnych można wymienić takie transakcje, jak a) dochody z pracy, a więc płace i inne wynagrodzenia pracowników przebywających w obcym kraju krócej niż jeden rok, b) dochody z tytułu własności aktywów innych niż finansowe, a więc głównie z patentów, licencji, praw autorskich oraz dochody z nieruchomości, a także c) różne usługi i towary nie uwzględnione gdzie indziej (należy tu zaliczyć ubezpieczenia nietowarowe, na życie, statków, samolotów itp.), usługi pocztowe, telefoniczne i telekomunikacyjne, ogłoszenia w środkach masowego przekazu, prowizje agentów, abonament czasopism oraz inne usługi zawodowe i techniczne (badania naukowe, szkolenie, dostarczanie know-now).
– 7. Transfery nieodpłatne: prywatne i rządowe. Wśród transferów prywatnych najważniejsze są przekazy i przesyłki emigrantów, tj. osób wyjeżdżających za granicę na dłużej niż rok w celach zarobkowych. Natomiast do transferów rządowych zalicza się składki na rzecz organizacji międzynarodowych, renty i emerytury przeka- zywane za granicę, podatki i opłaty pobierane od cudzoziemców, stypendia dla cudzoziemców, dobrowolne umorzenia długów, darowizny rządowe w formie dostaw towarów, uzbrojenia i pomocy technicznej oraz odszkodowania wojenne.
Leave a reply