Mechanizm funkcjonowania

System wielodewizowy jest definiowany w szerszym i w węższym ujęciu. W ujęciu szerszym rozumiany jest jako system składający się z różnych rodzajów pieniądza międzynarodowego, takich jak złoto, waluty międzynarodowe, specjalne prawa ciągnienia (SDR) itd. W węższym natomiast ujęciu określany jest jako wielość walut międzynarodowych. W praktyce ekonomicznej częściej używa się tego drugiego pojęcia. W obu ujęciach istotą tego systemu jest to, że funkcje pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych pełni wiele rodzajów pieniądza i walut narodowych o statusie waluty międzynarodowej1.

System wielodewizowy funkcjonuje zarówno w ramach międzynarodowego systemu walutowego, jak i na międzynarodowym rynku kapitałowym oraz eurorynku pieniężnym i kapitałowym. Z punktu widzenia zasad działania międzynarodowego systemu walutowego jego główną zaletą jest to, że wzrost płynności międzynarodowej pochodzi z wielu źródeł. Nie wymaga to więc tak ścisłego związku między wzrostem podaży waluty międzynarodowej a deficytem bilansu płatniczego, jak w funkcjonującym do 1971 r. systemie walutowym z Bretton Woods.

Istnienie wielu ośrodków rynku kredytowego i eurorynków pieniężnych i kapitałowych {które zostaną szerzej omówione w rozdziale IV) powoduje, że waluty krajów, w których te ośrodki funkcjonują, mogą pełnić funkcje pieniądza w sferze obiegu międzynarodowego.

W systemie wielodewizowym o tworzeniu pieniądza międzynarodowego decydują producenci i eksporterzy złota, władze pieniężne USA, władze pieniężne krajów, których wymienialne waluty w coraz to większym stopniu występują w obiegu międzynarodowym, władze MFW (dotyczy to tylko SDR) oraz rynek eurowalut, nie podlegający kontroli narodowych władz walutowych.

W niniejszej książce zostanie przedstawiony mechanizm funkcjonowania systemu wielodewizowego w ujęciu węższym i częściowo {w odniesieniu do struktury rezerw walutowych krajów członkowskich MFW) w ujęciu szerszym. Uwaga skupiona będzie głównie na analizie walut rezerwowych, interwencyjnych, lokacyjnych i transakcyjnych. Umożliwi to poznanie mechanizmów funkcjonowania systemu wielodewizowego zarówno w międzynarodowym systemie walutowym, jak i na rynkach kredytowych i eurorynkach. Jest to zatem ujęcie bardziej praktyczne, pozwalające zrozumieć zarówno proces dywersyfikacji rezerw walutowych, jak i zakres funkcjonowania walut międzynarodowych we współczesnej gospodarce światowej, w której wykształcił się już układ wielobiegunowy, polegający na tym, że głównymi jego ośrodkami są USA, kraje UE, Japonia, dynamicznie rozwijające się nowo uprzemysłowione kraje Azji Południowo-Wschodniej (tzw. tygrysy Wschodu), byłe kraje RWPG i grupa krajów rozwijających się.