Najbardziej istotnymi skutkami zmian kursów walut jest ich wpływ na bilans handlowy i płatniczy, inflację oraz obroty kapitałowe. Na wstępie należy podkreślić, że w wyniku dewaluacji waluty eksport z kraju, który jej dokonał, staje się tańszy, a import droższy. Obniżka cen dewizowych w eksporcie jest jednak z reguły niższa od stopnia dewaluacji. Wynika to między innymi z tego, że popyt na niektóre towary jest mało elastyczny w stosunku do zmian cen. Dotyczy to głównie surowców i artykułów żywnościowych. Eksporterzy różnicują obniżki cen w zależności od struktury rynków i przewidywanej elastyczności cenowej. Często obawiają się reakcji konkurentów i nie obniżają cen dewizowych w stopniu, jaki by wynikał z przeprowadzonej dewaluacji. Po dewaluacji eksporterzy i importerzy dokonują zmian w wyborze rynków i kontrahentów.
W wyniku dewaluacji rosną bezpośrednio ceny towarów importowanych i pośrednio ceny towarów krajowych wytwarzanych na rynek wewnętrzny. W małym kraju po przeprowadzonej dewaluacji następować może zbliżony do stopnia dewaluacji wzrost cen krajowych. W dużym kraju ceny wewnętrzne rosną wolniej od stopnia dewaluacji.
Wpływ dewaluacji i rewaluacji waluty na wolumen eksportu i importu oraz na terms of trade ilustrują następujące przykłady. Kurs złotego obniżono z poziomu 1 doi = 2,80 zł do poziomu 1 doi = 3 zł. Przed dewaluacją złotego polskie przedsiębiorstwo importowało towary wartości 100 doi. Cena transakcyjna w imporcie po starym kursie złotego wynosiła: 100 doi x 2,8 zł = 280 zł. Po dewaluacji złotego cena transakcyjna w imporcie wzrosła do 300 zł (100 doi x 3 zł). Inaczej przedstawia się sprawa w eksporcie. Po dewaluacji złotego cena dewizowa w eksporcie jest niższa. Ilustruje to następujący przykład: Polskie przedsiębiorstwo sprzedaje za granicę towar, którego cena krajowa wynosi 280 zł. Cena dewizowa w eksporcie wyniesie 280 zł: 2,8 zł = 100 doi. Po dewaluacji złotego cena dewizowa w eksporcie wyniesie 280 zł:3 zł = 93,3 doi. Za tę cenę eksporter może sprzedać już swój towar za granicą. Terms of trade przed dewaluacją złotego wynosi:
– 100 doi (ceny w eksporcie) x 10Q = 1Q0
– 100 doi (ceny w imporcie)
– Po dewaluacji złotego terms of trade wyniesie:
– 93,3 doi (ceny w eksporcie) x -j QO = 93 3
– 100 doi (ceny w imporcie) ’
– Uległ więc on pogorszeniu.
Ekonomiczne skutki zmian kursów walut cz. II
W przypadku rewaluacji złotego występują zjawiska odwrotne. Załóżmy, że podwyższono kurs złotego z poziomu 1 do! = 3 zł do poziomu 1 doi = 2,8 zł. Importer polski kupuje towar za granicą o wartości 100 doi. Cena transakcyjna w imporcie przed rewaluacją złotego wyniesie 100 doi x 3 zł = 300 zł, a po rewaluacji 100 doi
– 24 x 2,8 zł = 280 zł. Będzie więc niższa. Przed rewaluacją złotego eksporter polski sprzedaje towar za granicą. Kupił go w Polsce za 300 zł. Cena transakcyjna tego towaru w eksporcie wynosi 300 zł: 3 zł = 100 doi. Po rewaluacji złotego cena transakcyjna w eksporcie wyniesie 300 zł:2,8 zł = 107,1 doi.
– Terms of trade po rewaluacji złotego wyniesie:
– 107,1 doi (ceny w eksporcie) 1QQ x = 1Q7 1
– 100 doi (ceny w imporcie) '
Z powyższego przykładu wynika, że po dewaluacji złotego terms of trade ulega pogorszeniu, a po rewaluacji złotego – poprawie. Z dewaluacją wiąże się zjawisko opóźniania {lags) i przyśpieszania (leads) zapłat. Polega to na tym, że eksporterzy opóźniają otrzymywanie należności za eksport w oczekiwaniu, że po dewaluacji waluty uzyskają za należną im walutę obcą więcej jednostek waluty krajowej. Importerzy natomiast przyśpieszają regulowanie zobowiązań z tytułu importu po to, aby po dewaluacji nie płacić więcej jednostek waluty krajowej za swoje zobowiązania dewizowe z tytułu importu.
Wpływ dewaluacji na eksport i import występuje ze zmiennym nasileniem. Skutki dewaluacji pojawiają się, jak wykazały badania, od momentu jej przeprowadzenia i wygasają po 2-4 latach. Bezpośrednio po dewaluacji następuje z reguły pogorszenie terms of trade. W ciągu pierwszych miesięcy po dewaluacji pewna obniżka cen eksportu w walutach obcych nie wywołuje znacznego wzrostu wolumenu eksportu. Odbija się to negatywnie na bilansie handlowym. Po upływie tego niekorzystnego okresu następuje poprawa bilansu handlowego wskutek zmian w popycie zagranicznym na eksport i w popycie krajowym na import. Eksport może tu wzrosnąć, a import spadać. Może wystąpić zjawisko wzrostu produkcji antyimportowej.
Leave a reply