Jak już zaznaczono, genezy systemu wielodewizowego należy również upatrywać w rozwoju międzynarodowego rynku kredytowego i eurorynków. Rozwój tych rynków wpłynął na szybki wzrost płynności prywatnej (aktywa zagraniczne banków handlowych), która – jak już zaznaczono – wraz z płynnością oficjalną (rezerwy walutowe) tworzą globalną płynność międzynarodowego systemu walutowego i finansowego1. Płynność oficjalna, według H. J. Witteveena, jest stopniowo przytłaczana przez olbrzymie sumy mobilnej prywatnej płynności międzynarodowej2.
Istotną cechą płynności prywatnej jest to, że jej rozwój dokonuje się głównie przez eurorynki pieniężne. Podzielam pogląd E. Pietrzaka, że „rozmiary płynności prywatnej od strony podaży są praktycznie nieograniczone, gdyż ich zapleczem są systemy pieniężno-kredytowe głównych państw kapitalistycznych, a przede wszystkim tych, które nie stosują wcale ograniczeń dewizowych lub robią to na nieznaczną skalę. Oznacza to, że wielkość płynności prywatnej w danym momencie zależy głównie od standingu kredytowego pożyczkobiorców na międzynarodowych rynkach kapitałowych”3.
Należy podkreślić, że struktura płynności prywatnej, podobnie jak struktura płynności oficjalnej, zmienia się w ten sposób, że zmniejsza się udział aktywów i rezerw walutowych przetrzymywanych w dolarach USA, rośnie natomiast udział aktywów i rezerw przechowywanych w innych (poza dolarem) walutach międzynarodowych. W latach osiemdziesiątych dywersyfikacja aktywów i zobowiązań zagranicznych banków handlowych i eurobanków była znacznie większa niż banków centralnych. W systemie płynnych kursów walut, które to kursy są kierowane w większym stopniu niż pierwotnie spodziewały się banki centralne, istniejący wymóg posiadania odpowiednich rezerw walutowych przez banki centralne i potrzeba dywersyfikacji tych rezerw zbiegły się z potrzebą różnicowania rezerw transakcyjnych banków handlowych, przedsiębiorstw i korporacji wielonarodowych.
Potrzeba szerszej dywersyfikacji rezerw walutowych i transakcyjnych wystąpiła również pod wpływem inflacji, która się nasiliła w krajach kapitalistycznych po wybuchu kryzysu surowcowo-energetycznego, zapoczątkowanego decyzją krajów OPEC z 1973 r. o czterokrotnej podwyżce cen ropy naftowej. W warunkach inflacji wystąpiła konieczność lepszej optymalizacji rezerw walutowych banków centralnych i rezerw transakcyjnych banków handlowych i przedsiębiorstw. Przemawiały za tym względy przezorności, bezpieczeństwa i dochodowości lokat oraz rezerw walutowych i transakcyjnych.
Powstanie systemu wielodewizowego było zatem sposobem dostosowania się międzynarodowego systemu walutowego i prywatnego systemu bankowego do zmienionych warunków gospodarowania i zmiany układu sił w gospodarce światowej. Wzrosła ranga walut krajów EWG (UE) w systemie wielodewizowym w efekcie wzrostu roli tych krajów w międzynarodowych stosunkach gospodarczych. W systemie wielodewizowym zaczął wykształcać się układ oligopolis- tyczny, w którym jednak dolar USA zajmuje nadal pozycję wiodącą, jako waluta rezerwowa, interwencyjna, lokacyjna I transakcyjna.
Leave a reply