Środki mające na celu utrzymanie stabilności walut

Umowa o MFW ustaliła główne zasady polityki walutowej krajów członkowskich. Dotyczyły one kursów walut, reguł dostosowawczych w przypadku pojawienia się nadmiernych deficytów i nadmiernych nadwyżek bilansów płatniczych, reguł dotyczących wymienialności walut oraz zasad współpracy banków centralnych. Zasady te były później pragmatycznie rozwijane i modyfikowane pod wpływem zmian w gospodarce światowej. W pierwotnym brzmieniu statut MFW przewidywał następujące środki mające na celu utrzymanie stabilności walut i dotyczące wyrównywania bilansów płatniczych:

– 1. Parytet waluty każdego kraju członkowskiego jest ustalony w złocie lub w dolarze USA.

– 2. Transakcje walutowe dokonywane między krajami członkowskimi MFW muszą być oparte na parytecie walutowym (możliwe jest tu odchylenie od parytetu w górę i w dół w granicach 1%).

– 3. Zmiana parytetu może nastąpić w przypadku wystąpienia tzw. zasadniczego braku równowagi bilansu płatniczego. Kraj członkowski może w przypadku wystąpienia zasadniczego braku równowagi dokonać dewaluacji lub rewaluacji swej waluty – bez zgody Funduszu – do wysokości 10% początkowo ustalonego parytetu. Zasada ta była stosowana w systemie stałych kursów walut, przy czym częściej były dokonywane dewaluacje niż rew- aluacje walut.

– 4. W razie wystąpienia przejściowego deficytu bilansu płatniczego kraj członkowski może zaciągnąć w MFW średnioterminowe kredyty, mające formę zakupu dewiz deficytowych w zamian za pieniądz narodowy.

– 5. Jest tylko jedna waluta wymienialna bezpośrednio na złoto, a mianowicie dolar USA, przy czym wymienialność dolara na złoto wypływa nie z przepisów statutu MFW, ale z autonomicznych postanowień rządu amerykańskiego. Inne waluty są wymienialne na dolary, a dolary z kolei na złoto tylko wtedy, gdy banki centralne krajów członkowskich MFW zgłoszą je do wymiany na złoto amerykańskiemu Systemowi Rezerwy Federalnej.

Wymienialność dolara na złoto stanowiła podstawę systemu dewizowo-złotego, w którym dolar był zrównany ze złotem. Można było bowiem w stosunku do niego ustalać parytety walut i wymieniać dolary na złoto w trybie przedstawionym powyżej.