Rozróżnienie rynku pieniężnego i kapitałowego

W momentach kryzysów i depresji panującej w danej gospodarce daje się z reguły zauważyć odpływ kapitałów z rynku kapitałowego na pieniężny. Istotną rolę odgrywa tu czynnik bezpieczeństwa lokaty. Przepływ kapitału z rynku pieniężnego na kapitałowy i odwrotnie oznacza zmianę formy lokaty kapitału. Kapitał obrotowy zaczyna tu spełniać funkcje kapitału lokacyjnego i odwrotnie. Zjawisko takie występuje dosyć jaskrawo w okolicznościach, kiedy na rynku pieniężnym przedsiębiorstwa zaciągają kredyty krótkoterminowe przeznaczone na finansowanie inwestycji. Kredyty te są niejednokrotnie prolongowane, i to po kilka razy (nazywa się je kredytami rewolwingowymi), tak że w zasadzie pełnią one taką samą funkcję jak kredyty zaciągane na rynku kapitałowym na okres długoterminowy. Z tej formy finansowania korzysta często współczesne państwo burżuazyjne, kiedy konwertuje ono swoje krótkoterminowe papiery wartościowe na rynku pieniężnym. Mamy tu więc do czynienia ze zjawiskiem tzw. substytucji rynku kapitałowego przez rynek pieniężny, w węższym zaś znaczeniu – substytucji kredytu długoterminowego przez kredyt krótkoterminowy. Zjawisko to występuje w szczególności w tych okresach, kiedy bank centralny prowadzi restrykcyjną politykę kredytową, w wyniku czego następuje podrożenie kredytu długoterminowego i pojawiają się trudności w jego uzyskaniu.

Trudno jest obecnie stosować w praktyce starą zasadę angielską, zgodnie z którą rozróżnienie rynku pieniężnego i kapitałowego opiera się na podstawowych papierach wartościowych będących przedmiotem obrotu na obu rynkach. Zgodnie z powyższą zasadą, weksel to rynek pieniężny, hipoteka to rynek kapitałowy. Praktyka bankowa odeszła już od takiego sposobu rozróżniania, ponieważ związek rynku pieniężnego z kapitałowym coraz bardziej się zaciera i tylko wspomniane poprzednio kryterium przeznaczania kapitału pieniężnego w powiązaniu z okresem udzielania kredytów lub dokonywania wkładów pozwala na uchwycenie zasadniczych różnic między dwoma rynkami.