Integracja finansowa w EWG

Problemy integracji finansowej w EWG nie były tak „nagłośnione” jak sprawy integracji walutowej. Poświęcono im w literaturze ekonomicznej znacznie mniej uwagi. Sprawy integracji finansowej w sferze podatków, budżetów, rynków kapitałowych i systemu bankowego wywołały znacznie mniej kontrowersji niż problemy związane z poszczególnymi dziedzinami integracji walutowej. Były one rozpatrywane na sczeblu EWG w ramach istniejącej w tej organizacji procedury prawnej i w ramach odpowiednich instytucji Wspólnoty.

Podstawę teoretyczną do harmonizacji polityki podatkowej w EWG (w szczególności podatków bezpośrednich i pośrednich) dał tzw. Raport Neumarka1, a podstawą integracji rynków kapitałowych był tzw. Raport Segre’a2. Najważniejszym elementem harmonizacji polityki podatkowej w EWG było wprowadzenie przez te kraje podatku od wartości dodanej (VAT) w 1973 r.

W zakresie inegracji rynków kapitałowych kraje EWG liberalizowały głównie przepisy dotyczące ruchu kapitałów oraz ustawodawstwa bankowego i znosiły istniejące w tej mierze hamulce podatkowe. W większości krajów EWG nie ma już przeszkód w przepływie kapitałów między krajami członkowskimi.

Od 1 stycznia 1993 r. wraz ze wspólnym rynkiem towarów, usług, siły roboczej i kapitałów istnieje w EWG jednolity rynek usług finansowych. Na rynku tym obowiązują regulacje prawne, zawarte w tzw. pierwszej (z 1977 r.) i drugiej (z 1989 r.) dyrektywie bankowej. Obejmują one przyjętą w EWG zasadę harmonizacji prawa bankowego, której celem jest uzyskanie przez banki działające w poszczególnych krajach EWG identycznej sytuacji prawnej na obszarze całej Wspólnoty. Efektem tych działań jest wyższa wydajność, konkurencyjność, niższe koszty operacji oraz maksymalne bezpieczeństwo wszystkich uczestników rynku finansowego. Główne zasady funkcjonowania jednolitego rynku finansowego w EWG są następujące:

– 1) równe traktowanie uczestników rynku,

– 2) identyczność procedur,

– 3) porównywalność działań banków w skali EWG,

– 4) kontrola ze strony krajowych władz nadzorczych,

– 5) współpraca r wymiana informacji pomiędzy władzami nadzorczymi,

– 6) skuteczne środki oddziaływania nadzoru.

Integracja finansowa w EWG – kontynuacja

Efektem końcowym tych zasad jest zapewnienie bezpieczeństwa całego systemu bankowego EWG. Władze EWG wypracowały tzw. model europejski bankowości. W modelu tym przewidziany jest określony tryb udzielania licencji bankom komercyjnym i innym instytucjom kredytowym. Z obowiązku uzyskania licencji wyłączone są banki centralne oraz niektóre instytucje finansowe. Komisja EWG została zobowiązana do publikowania co sześć miesięcy listy wszystkich licencjonowanych banków na terenie EWG. Oszczędności w krajach EWG mogą gromadzić tylko banki licencjonowane. Wystarczy tylko jedna licencja, aby dany bank mógł prowadzić swoją działalność na obszarze EWG. Gdy w jednym z krajów członkowskich jakiś bank zostanie pozbawiony licencji, to obejmuje to również jego oddziały utworzone w innych państwach EWG. Proces licencjonowania banków jest najbardziej newralgicznym etapem w tworzeniu sprawnego, efektywnego i bezpiecznego systemu bankowego w każdym kraju.

Problemy integracji finansowej potraktowane tu zostały w sposób skrótowy m.in. dlatego, że były już one częściowo omawiane przy analizie poszczególnych koncepcji unii gospodarczej i walutowej. Warto tu jeszcze wspomnieć, że w ramach EWG ustalono już w latach sześćdziesiątych wspólne zasady finansowania polityki rolnej oraz budżetu Wspólnoty. To wszystko prowadziło do zacieśnienia powiązań finansowych krajów EWG i wspierało proces integracji gospodarczej.