Plan Wernera

Co się tyczy reform instytucjonalnych, to unia gospodarcza i walutowa wymaga utworzenia lub przekształcenia szeregu organów Wspólnoty, na rzecz których muszą być przeniesione uprawnienia leżące do tej pory w kompetencji instancji narodowych. Przeniesienie na Wspólnotę tych uprawnień wiąże się z dużym wydźwiękiem politycznym. Unia gospodarcza i walutowa stanie się zaczynem dla tworzenia unii politycznej, bez której na dłuższą metę nie może istnieć.

W planie Wernera nie ma szczegółowych propozycji odnośnie do instytucjonalnych zmian we Wspólnocie. Wskazuje się w nim jedynie na konieczność utworzenia dwóch głównych organów, a mianowicie gremium podejmującego decyzje z zakresu polityki gospodarczej i wspólnego systemu banków centralnych.

Pierwowzorem dla tworzenia wspólnego systemu banków centralnych ma być amerykański System Rezerwy Federalnej. Organ ten musi posiadać uprawnienia do podejmowania wewnętrznych decyzji natury walutowej wywierających – odpowiednio do wymogów sytuacji gospodarczej – wpływ na takie dziedziny, jak płynność, stopy procentowe oraz udzielanie kredytów dla sektora prywatnego i publicznego. Natomiast w zakresie zewnętrznej polityki walutowej powinien być on organem dokonującym interwencji na rynkach dewizowych i administrującym rezerwami walutowymi.

Zgodnie z planem Wernera, unia gospodarcza i walutowa w EWG miała być zrealizowana do roku 1980 przy założeniu, że będzie istnieć zapowiedziana uroczyście na szczycie w Hadze wola polityczna krajów EWG. W planie tym przewidziane były szczegółowe zadania do realizacji tylko w ciągu pierwszego trzyletniego etapu tworzenia unii. Ich punktem wyjściowym był pierwszy plan Barre’a. Postuluje się tu wzmocnienie koordynacji polityki gospodarczej, utworzenie sprawnie funkcjonującego systemu informacji i wspólne wytyczenie celów ekonomicznych i walutowych. Koordynacja polityki gospodarczej wymaga wzmocnienia aktywności organów Wspólnoty, w szczególności Rady Ministrów, Komisji EWG i Komitetu Gubernatorów Banków Centralnych, który ma spełniać coraz to większą rolę w dziedzinie wewnętrznej i zewnętrznej polityki walutowej.