Category Finanse

Do głównych narodowych ośrodków walutowych zaliczamy rynki walutowe wysoko rozwiniętych krajów kapitalistycznych. Najważniejszymi w latach osiemdziesiątych rynkami walutowymi były rynki funkcjonujące w Londynie, Nowym Jorku, Tokio, Frankfurcie nad Menem, Paryżu i Zurychu. Ważnymi rynkami walutowymi są rynki w pozostałych (poza Wielką Brytanią, RFN i Francją) krajach IIE i krajach Europy Zachodniej. Są to zarówno bieżące rynki walutowe, jak i rynki terminowe typu forward, a więc międzybankowe rynki terminowe, na których dokonują operacji walutowych wyspecjalizowane banki handlowe, wielkie korporacje międzynarodowe oraz eksporterzy i importerzy, a także osoby fizyczne.

Dla Polski opcje na instrumenty kredytowe mogłyby być przydatne dla zabezpieczania się przed wzrostem stóp procentowych. Odpowiednia instytucja finansowa w Polsce może się zająć sprawą kupna i sprzedaży opcji. Jest to o tyle istotne, że w podpisanych przez Polskę umowach restrukturyzacyjnych zadłużenia zewnętrznego przewiduje się zmienne oprocentowanie przełożonych rat i odsetek. Zmienne oprocentowanie jest regułą w umowach restrukturyzacyjnych z bankami komercyjnymi i często spotykane w umowach restrukturyzacyjnych zadłużenia oficjalnego (tj. kredytów udzielanych lub gwarantowanych przez rządy). Zabezpieczenie się przed wzrostem stóp procentowych byłoby jedną z form zapobiegania narastaniu zewnętrzego zadłużenia Polski, które to zadłużenie (mimo podjętej przez Klub Paryski decyzji o częściowym jego umorzeniu) stało się w ostatnich latach jedną z silnych barier rozwoju gospodarczego naszego kraju.

W traktacie z Maastricht zostały przyjęte specjalne postanowienia w odniesieniu do Wielkiej Brytanii. Krajowi temu pozostawiono swobodę decyzji co do tego, czy chce uczestniczyć w unii gospodarczej i walutowej. Jeśli rząd i parlament tego kraju zdecydują o jego udziale w unii, to powinni zawiadomić o tym Radę Ministrów Wspólnoty do 1 stycznia 1998 r. Jeśli W. Brytania nie zdecyduje się przejść do etapu trzeciego, to zachowa prawo prowadzenia własnej narodowej polityki pieniężnej. W tej sytuacji nie będzie ona mogła brać udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących funkcjonowania unii ani ESBC. Specjalne potraktowanie W. Brytanii wynika z niechęci rządu tego kraju do zrzeczania się uprawnień narodowych w polityce pieniężnej na rzecz ponadnarodowej instytucji, jaką byłby ESBC.

Na eurorynku pieniężnym emitowane są przez rządy i wielkie korporacje tzw. euronoty, w terminologii polskiej nazywane również eurowekslami. Są to niezabezpieczone weksle własne na kwoty co najmniej 500 000 doi. wystawione na okaziciela i emitowane (na bazie dyskontowej) w ramach średnioterminowego r e w o I w i n g o w e g o programu emisyjnego, który jest obsługiwany przez banki komercyjne lub inwestycyjne. Program ten trwa 5-7 lat. W tym czasie dłużnik dokonuje (w miarę swoich potrzeb) emisji euronot z terminem od 1 do 6 miesięcy. Są one spłacane najczęściej kolejną emisją euronot, z których większość denominowana jest w dolarach USA. Głównym centrum euronot jest Londyn.

W latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych system wielodewizowy funkcjonował dosyć sprawnie, chociaż niektóre waluty wymienialne używane w charakterze walut rezerwowych, transakcyjnych i lokacyjnych poddawane były presji sił rynkowych w kierunku ich dewaluacji (częściej) lub rewaluacji (rzadziej). Szybko wzrastał rynkowy kurs jena japońskiego. Rosła ranga takich walut rezerwowych i lokacyjnych, jak marka niemiecka i jen japoński. Dało się również zaobserwować spadek pozycji dolara USA jako waluty rezerwowej i lokacyjnej.

Pod pojęciem kursu waluty rozumie się cenę jednej waluty wyrażoną w drugiej walucie. Może to być cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej lub cena jednostki waluty krajowej wyrażona w jednostce waluty obcej.

Zakres koordynacji polityki walutowej krajów członkowskich EWG regulują przepisy traktatu rzymskiego, w szczególności art. 104 i art. 107. Zgodnie z artykułem 104, „każdy członek Wspólnoty prowadzi politykę gospodarczą niezbędną do zapewnienia równowagi całości swego bilansu płatniczego oraz umocnienia zaufania do swej waluty, czuwając przy tym nad zapewnieniem wysokiego stopnia zatrudnienia oraz stałości cen”. Artykuł ten określa więc główne cele polityki gospodarczej i walutowej krajów EWG.

W literaturze ekonomicznej i praktyce gospodarczej rozróżnia się wiele rodzajów i kategorii wymienialności walut. Najczęściej stosowanymi rodzajami wymienialności uporządkowanymi według zakresu dopuszczalnych ograniczeń dewizowych są następujące:

Jeśli weźmie się pod uwagę ciężar gatunkowy, jaki reprezentują na rynku kredytowym poszczególni jego uczestnicy, to można ich w przybliżeniu wymienić w następującej kolejności: system bankowy, skarb państwa, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe, instytucje ubezpieczeniowe, giełdy, spółki lokacyjne oraz inni uczestnicy.

Mogła również dokonywać długoterminowych lokat kapitałowych w krajach od niej zależnych i w koloniach. Prowadzona przez Bank Anglii polityka pieniężna pozwalała Anglii przerzucać skutki zakłóceń w jej gospodarce na kraje surowcowo-rolnicze. Głównym instrumentem polityki pieniężnej Banku Anglii była polityka stopy dyskontowej.