Monthly Archives Sierpień 2015

Europejski System Walutowy stał się w latach osiemdziesiątych najważniejszym elementem integracji walutowej EWG. Funkcjonował on dosyć sprawnie. Przyczynił się do wzrostu stabilizacji walutowej w EWG. Stanowił on sedno strefy walutowej EWG. Mechanizm jego funkcjonowania zostanie przedstawiony w rozdziale VI, poświęconym analizie głównych stref walutowych.

Podział ograniczeń wymienialności w zależności od podmiotu, tj. posiadacza walut lub dewiz, służy za podstawę wyodrębnienia wymienialności zewnętrznej i wewnętrznej. Wymienialność zewnętrzna, jak już zaznaczono, występuje wówczas, gdy jest zagwarantowana wyłącznie nierezydentom. Oznacza ona prawo cudzoziemców do wymiany w dowolnym czasie na inną walutę waluty (dewiz) danego kraju, uzyskanej w wyniku eksportu lub z tytułu należności nabytych w inny sposób.

Stopniowo wyemancypował się on ze swych początkowych kształtów i stał się trwałym elementem międzynarodowych stosunków finansowych. Okazało się, że rynek ten może równie dobrze funkcjonować bez deficytów bilansu płatniczego USA.

Przez pojęcie waluty lokacyjnej rozumie się walutę, w której nierezydenci utrzymują swoje należności i zobowiązania i w której dokonywane są emisje międzynarodowych obligacji i euroob- ligacji. Czasami zamiast pojęcia waluty lokacyjnej używa się wyrażenia waluta inwestycyjna. Czyni tak np. E. Pietrzak1. Kojarzy się to zazwyczaj z dokonywaniem inwestycji, a nie lokat, chociaż inwestycja też może być lokatą kapitału. Lepsze wydaje się użycie pojęcia waluty lokacyjnej. Oddaje ono bowiem właściwie sens zawieranych transakcji i podejmowanych decyzji lokacyjnych przez odpowiednich indywidualnych i instytucjonalnych inwestorów.

Narodowe rynki walutowe oraz pieniężne i kapitałowe obsługują częstokroć te same wyspecjalizowane banki komercyjne. Sprawna sieć telekomunikacji i łączności oraz różnice czasu między głównymi ośrodkami rynków finansowych sprawiają, że rynki te funkcjonują normalnie w ustabilizowanej sytuacji gospodarczej i walutowej swych krajów i nie sprawiają kłopotów narodowym władzom walutowym {bankom centralnym). Jednakże w przypadku zaburzeń walutowych występuje na nich zjawisko nasilonej spekulacji walutowej i masowych przemieszczeń kapitałów krótkoterminowych, które mogą zniweczyć wysiłki banków centralnych w prowadzeniu skutecznej polityki walutowej i pieniężno-kredytowej na danym etapie rozwoju koniunktury i aktywności gospodarczej.

W momentach kryzysów i depresji panującej w danej gospodarce daje się z reguły zauważyć odpływ kapitałów z rynku kapitałowego na pieniężny. Istotną rolę odgrywa tu czynnik bezpieczeństwa lokaty. Przepływ kapitału z rynku pieniężnego na kapitałowy i odwrotnie oznacza zmianę formy lokaty kapitału. Kapitał obrotowy zaczyna tu spełniać funkcje kapitału lokacyjnego i odwrotnie. Zjawisko takie występuje dosyć jaskrawo w okolicznościach, kiedy na rynku pieniężnym przedsiębiorstwa zaciągają kredyty krótkoterminowe przeznaczone na finansowanie inwestycji. Kredyty te są niejednokrotnie prolongowane, i to po kilka razy (nazywa się je kredytami rewolwingowymi), tak że w zasadzie pełnią one taką samą funkcję jak kredyty zaciągane na rynku kapitałowym na okres długoterminowy. Z tej formy finansowania korzysta często współczesne państwo burżuazyjne, kiedy konwertuje ono swoje krótkoterminowe papiery wartościowe na rynku pieniężnym. Mamy tu więc do czynienia ze zjawiskiem tzw. substytucji rynku kapitałowego przez rynek pieniężny, w węższym zaś znaczeniu – substytucji kredytu długoterminowego przez kredyt krótkoterminowy. Zjawisko to występuje w szczególności w tych okresach, kiedy bank centralny prowadzi restrykcyjną politykę kredytową, w wyniku czego następuje podrożenie kredytu długoterminowego i pojawiają się trudności w jego uzyskaniu.

Funkcjonowanie globalnego rynku finansowego opiera się w dużej mierze na wzajemnym zaufaniu jego głównych uczestników, w szczególności banków komercyjnych i dużych kredytobiorców. Banki centralne regulują tylko swe narodowe rynki walutowe, pieniężne i kapitałowe. Eurorynek pieniężny i kapitałowy nie podlega żadnej regulacji ze strony banków centralnych. Może dlatego przybrał tak duże rozmiary.

Międzynarodowy system walutowy jest konstrukcją historyczną. Obejmuje on zespół układów, reguł, instytucji, zasad i zwyczajów, które określają warunki i sposoby funkcjonowania pieniądza w sferze stosunków międzynarodowych.

Rynek średnioterminowych kredytów syndykalnych stanowi aktualnie istotny segment rynku eurowalut. Pożyczkobiorcami są tu rządy, banki oraz wielkie korporacje przemysłowe. Źródłem zasilania tego segmentu rynku jest szeroki rynek depozytów krótkoterminowych. Eurobanki korzystają właśnie z dobrze funkcjonującego rynku eurodepozytów. Pozwala on im bowiem na codzienne pokrywanie niedoboru lub lokowanie nadwyżki eurowalut. Warunkiem sprawnego funkcjonowania rynku eurodepozytów jest dostęp do jego funduszy. Jeśli ten dostęp jest zapewniony, to eurobanki mogą udzielać kredytów średnioterminowych, a nawet długoterminowych (do 15 lat) i refinansować je w okresach 3-6 miesięcznych.

ESW dysponuje trzema rodzajami kredytów: kredytami bieżącymi udzielanymi na interwencje banków centralnych (o których już była mowa), krótkoterminową pomocą walutową i średnioterminową pomocą finansową. Wszystkie te mechanizmy kredytowe funkcjonują w ramach EFWW. W końcowym etapie ESW mogą być one połączone w jeden fundusz, tj. w Europejski Fundusz Walutowy, który ma zastąpić istniejący dotychczas ESW.